Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin faaliyet gösterdiği Erzincan’ın İliç ilçesinde siyanürlü atıkların oluştuğu dağda meydana gelen heyelanda çok sayıda işçi yer altında kaldı. Aralık 2010’dan bu yana altın üretimi yapılıyor. Zehirli atıkların çevre illeri etkileyeceği uyarısının yapıldığı bölgede yaşanan tehlike ilk değil.
Haziran 2022’de altın madeninde siyanür taşıyan boru patladı. Fırat Nehri üzerindeki İliç Barajı’na zehirli atık karıştı.
O dönemde bir açıklama yapan Anagold Madencilik Türkiye Sorumlu Müdürü Burhanettin Şahin, “Haber tamamen saçmalıktır. Bu haberi yayan kişilere karşı yasal haklarımızı kullanacağız. Tamamen yalan ve yanlış bir bilgidir. Patlayan boru ve Konu araştırılıyor, bilgi veremiyorum.”
Şahin, siyanürle ilgili tezlerin ‘yüzde 99’unun saçmalık olduğunu iddia etti.
Olayın ardından hazırlanan raporda, sabah saat 02.45’te siyanür taşıyan boruda patlama meydana geldiği ve sabah 05.00’e kadar yaklaşık 20 metreküp siyanür solüsyonunun boş araziye aktığı kaydedildi. Bu sayının da küçümsendiği iddia edildi.
EN YÜKSEK LİMİTTE CEZA VERİLDİ
Soruşturmada Anagold Madencilik kusurlu bulunarak şirkete üst sınır olan 16 milyon 441 bin TL idari para cezası kesildi. Yıllardır Anagold’un oluşturduğu tehlike konusunda uyarılarda bulunan Metalurji Mühendisi Cemalettin Küçük, o dönemde Evrensel’den Nazife Yaşar’a verdiği ifadede şu ifadeleri kullanmıştı:
‘SÜREKLİ OLUŞAN ŞEYLERE KAZA denemez’
“Sürekli olan bir şeye kaza diyemezsiniz. Daha önce orada yağmur suyundan kaynaklanan bir sızıntı vardı. Şimdi siyanür sızıntısı oldu. Firma sızıntıyı kabul ediyor ve nötralizasyon yaptığını söylüyor. Nötrleştirme denilen şey siyanürün dışarı çıkmasını önlemektir. çeşitli kimyasallar kullanılarak hidrojen siyanür olarak buharlaştırılması Yapılan işlemdir.Siyanür çözeltisi doğrudan toprağa akıtıldı.Bu akan çözeltiyi temizlemek, nötralize etmek, topraktan çıkmasını önlemek için çeşitli kimyasallar kullanarak alkali hale getirmeye çalıştılar. buharlaşıp hidrojen siyanür gazı olarak ortaya çıkıyor.Ancak kimyasallığı kaybolmadı ve buraya rastgele bir şekilde girdi.Şimdi gidip 150 metre aşağıdan numune alsanız siyanürü bulamazsınız.Çünkü pH’ı yukarıda olmalı 9.5. 9.5’in üzerinde olmayan siyanür çözeltisi hidrojen siyanür olarak buharlaşır.Bu nedenle uzak bölgelere gidilinceye kadar sudan alınacak numunelerde temel sayıyı belirten siyanür ölçüsünün belirlenmesi gerekmektedir. Zor. Siyanürü bulmak için hemen veya kısa sürede sızıntı bölgesinden numune alıp, bazik ortamda taşıyıp laboratuvarlarda inceleyeceksiniz. Dolayısıyla “doğaya, suya, havaya karışmadığı” iddiası bilimsel olarak geçerli değildir.”
‘ÖNLEM ALINMAZSA DAHA BÜYÜK BİR AFET OLABİLİR’
Önlem alınmazsa daha büyük felaketlerin yaşanacağı uyarısında bulunan Küçük, şöyle devam etti:
“Bu durum gelecekte yaşanacak felaketlerin binde biri değil. O bakımdan bu kadar gündemde olmasına ve büyük bir felaket olarak nitelendirmemize rağmen daha büyük felaketler beklememiz gerekiyor. Çevre Bakanlığı ve Valilik soruşturma başlattı. İyi şanlar. Çevre Bakanlığı 16 milyon TL ceza kesti. Ne olur, doğayı temizleyebilir misin? Fırat’a verdiğiniz zararı ortadan kaldırabilir misiniz? Hidrojen siyanür olarak buharlaşan ve dışarı akan hidrojen siyanürün etrafında çözünen ağır metalleri değiştirebilir misiniz? Bu maden çalışırken aslında doğayı kirletiyor. “Bunun bir kaza olması gerekmez.”
‘Suç, DENETİM GÖREVİNİ YAPMAMANIZDIR’
Madenin denetiminden sorumlu bakanlık ve valiliğin kontrol ve izleme görevini yerine getirmediğini belirten Küçük, “Suç öncelikle onlarda. Şirkete ceza yazarak kendilerini kurtaramazlar. Bakanlık ve çevre il müdürlüğü de suçlu. Bu nedenle savcılığın buradaki davaya gerçekten el atması gerekiyor. Madenin kesinlikle kapatılması gerekiyor. Siyanürlü altın madenciliği veya siyanürlü kimyasal liç yöntemi kullanılarak madencilik yapılmaması gerektiğini söylüyoruz. “Özellikle siyanürle altın madenciliği kesinlikle yapılmamalı.”
(HABER MERKEZİ)
